KBS’NİN GENEL OLARAK GETİRİLERİ

KBS ile başta kente ait mülkiyet, planlama, hâlihazır haritalar gibi grafik gösterimler olmak üzere, kente ve kentliye ait tanımsal nitelikteki tablosal verileri ilişkisel veri tabanlarında modelleyerek iki yönlü sorgulamak mümkündür. Örneğin bilgisayar ortamındaki grafik harita üzerinde herhangi bir bina imleç ile seçildiğinde, binanın kat adedi, ruhsat yılı, dış görünümü, bu binada oturan şahıslara ait kimlik bilgilerine erişilebildiği gibi, bir şahsın hangi adreste bulunduğu sorusuna da grafik gösterim üzerinden yanıt bulunabilir. KBS ile basit anlamda bu tür veri tabanı sorgulamaları yapılabileceği gibi, genel de gerçekleşebilecek işlemleri aşağıdaki ana başlıklar altında özetlemek de mümkündür.

· Kent Yöneticileri Kente Hâkim Olur ve Daha Doğru Kararlar Verilir
Her geçen gün daha da büyümekte olan kentleri yönetenlerin en büyük sorunlarından biri de kent denetiminin kontrolden çıkmasıdır. KBS ile kente ait veritabanında saklanan her türlü veriye kolaylıkla erişebilme olanağı doğduğundan, kentsel denetim bir sorun olmaktan çıkar. Sonuçta kent yöneticileri, kente ve kent yaşayanlarına ait ihtiyaçları daha iyi tespit eder ve hizmete yönelik daha isabetli aynı zamanda kalıcı kararlar verebilirler.

· Zaman ve Emekten Tasarruf Sağlanır
KBS’nin önemli yararlarından biri de, klasik yöntemlerle sunulan hizmetlere göre sağladığı zaman ve emek tasarrufudur. Bilgi sistemi dâhilinde yapılan işlemler hem daha kısa bir sürede, hem de daha az sayıda elemanla gerçekleşebilir.

· Hizmet Kalitesi Artar
Yerel yönetimlerin nitelikli hizmet sunabilmesinin temel şartlarından biri de, kent ve kentliye ait tüm bilgilere hâkim olabilmesidir. KBS ile bu bilgilere sahip olan Yerel Yönetimler, gerek yatırım kararlarında, gerekse kentliye sunacakları diğer işlemlerde, daha somut çözümler üretebilecekler ve daha nitelikli hizmetler sunabileceklerdir. Bilhassa kent sakinleri, rutin işlemler için beklemek zorunda kalmayacak, işler çok daha çabuk olarak gerçekleşebilecektir. Hatta birçok iş, mesken veya iş yerlerinden internet aracılığıyla takip edilerek, işler bireysel olarak gerçekleşecektir. Böylece hizmetler de kalite artışı sağlanacaktır.

Şekil-1 Yukarıdaki şekilde bahsedilen bu sistemlerin birbirleri ile nasıl İlişkilendirildiklerini ve tek bir sistem (KBS) olarak nasıl çalıştıkları Görülmektedir.(Buradaki bileşenler örnektir ve kurumdan kuruma değişiklik arz eder.) (Kaynak İYTE resmi web sitesi-2006) çalışmaları ve raporları)

Şekil-2 Yukarıdaki şekilde ise ideal bir kent bilgi sisteminin dış ağ ve iç network Yapısının nasıl tasarlanması gerektiğine bir örnek verilmiştir. (Buradaki bileşenler örnektir ve kurumdan kuruma değişiklik arz eder.) (Kaynak İYTE resmi web sitesi-2006) çalışmaları ve raporları)


· Ekonomik Kazanç ArtarYerel Yönetimlerin gelir kaynaklarını takip ve tahsil edebildiği ölçüde üzerlerine düşen görevleri yerine getirebilecekleri ve nitelikli hizmet sunabilecekleri açıktır. Belediyelerin temel gelir kaynaklarına bakıldığında; ilk olarak emlak vergileri, işyerlerine ait çevre temizlik vergileri, belediyeye ait taşınmazların kira gelirleri ve su gelirleri göze çarpmaktadır. Ancak, kalabalık kent yaşamında belediyeler bu türden gelirleri klasik yöntemlerle yeterince takip edemediğinden, kentlerde vergiler düzenli toplanamaz, kaçak kullanımların önüne geçilemez. Sonuçta yerel yönetimler açısından önemli miktarda gelir kayıpları söz konusu olur. KBS’nin yerel yönetimlere sağlayacağı en büyük avantajlardan biri de bu aşamada ortaya çıkmaktadır. KBS ile oluşturulacak veri tabanı desteği ile belediyeler; kimlerin emlak vergisi beyanı vermediğini ve vergisini ödemediğini, kimlerin kaçak su kullandığını veya su borcunu ödemediğini, kimlerin çevre temizlik vergisi ödemediğini, kimlerin yanlış beyan verdiği veya hiç beyan vermediği bilgisayar ortamında basit bir veri tabanı sorgulamasıyla denetler, rapor eder ve adres bilgisi ile de ilgili kişilere rahatça ulaşır. Böylece yerel yönetimler hem kenti denetler hale gelir, hem de önemli ölçüdeki gelir kayıplarının önüne geçmiş olurlar. Bu yaklaşım ile kentsel yatırımlardaki maddi kaynak sıkıntıları bir şekilde aşılmış ve kentte yaşayanların kent hizmetlerine katılımı sağlanmış olur.

· Kent İmar Dokusunun Düzenlenmesi ve Yönlendirilmesi Sağlanır
KBS sayesinde, kentin sosyo-kültürel gelişimi ve imar ihtiyacı bir arada değerlendirilerek, kentin fiziksel planlamasının zamanında yapılması sağlanabilir. Gecekondu ve kaçak yapılaşmalar anında tespit edilerek çarpık kentleşmenin önüne geçilip, yaşanabilir, çağdaş bir kent imar dokusu oluşturulabilir. Bunun yanında, kentlere ait nazım ve uygulama imar planlarının yapılması esnasında göz önünde bulundurulması gereken kriterler yine KBS ile bir arada gözlemlenebilir ve daha sağlıklı ve uygulanabilir bir imar planı gerçekleştirilebilir.

· Daha Güvenli ve Huzurlu Bir Kent Hayatı Sağlanır
KBS ile yönetilen kentlerde yaşayan insanlar, diğer kentlerde yaşayanlara göre daha güvenli ve daha huzurlu bir ortamda yaşama şansı bulacaklardır. Çünkü kent bilgi sistemleriyle, yangın, kaza vb acil bir durum anında tespit edilerek, olay mahalline dinamik yol analizleri ile en kısa zamanda ulaşma olanağı vardır. Ayrıca ülkemizde hiç de azımsanmayacak sıklıkta yaşadığımız, deprem, sel, heyelan gibi doğal afetlere de KBS sayesinde önceden hazırlıklı olmak mümkün olabilmektedir. Örneğin herhangi bir deprem anında, hangi binalar da kimlerin yaşadığının bilinmesi halinde, ilk yardım ekipleri bu mekânlara yönlendirilerek, hayati önem taşıyan saatler içinde insanlara ulaşmak birçok hayatın kurtarılmasına neden olacaktır. Hatta önceden bilgisayar ortamında deprem senaryoları üretilerek herhangi bir deprem anında yaralılar için ilk yardım ekiplerinin nerelerde oluşturulacağı, gıda yardımlarının nerelerde depolanacağı ve nasıl dağıtılacağı gibi faaliyetler önceden rahatça planlanabilir. Yukarıda belirtilen hususlar, KBS’nin daha güvenli ve çağdaş bir kent hayatına sağlayacağı katkılara verilebilecek örneklerden sadece birkaçıdır.
Kentsel yönetim açısından, önemli olan kentlere ait bilgilerin düzenli bir şekilde toplanması, saklanması, işlenmesi ve bu bilgilerin sunulmasına olanak sağlayacak bilgi sistemlerinin öncelikle tesis edilebilmesidir. Ancak böyle bir yaklaşım ile her geçen gün kentlerimizde hızlı bir şekilde artan bilgi/veri karmaşalığının önüne geçilip, bilgiden optimum düzeyde yararlanmak mümkün olacaktır.

KBS’NİN BELEDİYELER AÇISINDAN GETİRİLERİ

· Hızlı İşlem :Kent ile ilgili tüm bilgiler (Kentli, taşınmaz, mahalle, cadde, sokak, alt yapı, vb.) önceden merkez bilgisayara yüklenmiş olduğu için, Kentlinin Belediyedeki herhangibir işi son derece hızlı bir şekilde sonuçlandırılacaktır.

· İnteraktif Belediyecilik :
Kentli, ev veya ofisindeki bilgisayardan İnternet’e girerek veya telefonunu kullanarak, Belediyedeki bilgisayarda yüklü bulunan kendisi ile ilgili bir bilgiye ulaşabilecek, dilek ve şikayetlerini iletebilecek, yerine getirilmiş hizmetler hakkında bilgi alabilecektir.

· Kentli Kimlik Kartı :
Kentli, kendisine verilecek resimli bir “KENTLİ KİMLİK KARTI” ile hem Belediyedeki her türlü işini kolayca yürütebilecek, hem de anlaşmalı Bankaların ATM cihazlarından vergi ödemelerini yapabilecektir.

· Vergi Ödemelerinde Kolaylık :
Anlaşmalı Bankaların veznelerinden veya Kentli Kimlik Kartı ile ATM cihazlarından vergi ödemeleri yapılabilecek ve böylece Belediye veznelerindeki kuyruk eziyeti kesinlikle son bulacaktır.

· Belediyede Verimli Çalışma :
Belediyedeki tüm hizmetlere ait bilgilerin, merkezde tek bir bilgisayardaki veritabanında yüklü olması, girilmiş olan bir bilginin anında diğer bir birim tarafından kullanılabilmesi nedeniyle tekrar tekrar bilgi girmeye gerek olmaması, girilmiş olan bilgiler üzerinde bilgisayar ile çok hızlı işlem yapılarak her türlü rapor ve görüntünün alınabilmesi gibi nedenlerle Belediye hizmetlerinde kalite ve verimlilik arttırılabilecektir.
· Az Personel İle Daha Çok İş :
Belediye birimlerinde tekrar tekrar bilgi girilmesine gerek kalmaması ve elle yapılmakta olan bazı hesaplama ve işlemlerin bilgisayar tarafından yapılacak olması gibi nedenlerle az personel ile daha çok iş yapma olanağı sağlanabilecektir.

· Hem Hızlı Hem de Hatasız İş :
Elle yapılırken yavaş olan ve hata yapma olasılığı bulunan işlerin bilgisayar ile çok hızlı fakat hiç hatasız yapılması sağlanabilecektir.

· Etkin Denetim ve gelir artışt:
Kent ve Belediye hizmetleri ile ilgili her türlü bilgi ayrıntılı olarak merkez bilgisayarda bulunacağı için, çeşitli kademelerde görevli yöneticilerin, önceden belirlenmiş yetkileri dahilinde, bu bilgilere ulaşabilmeleri ve yürütülen işleri denetlemeleri sağlanabilecektir.
Bu bağlamda vatandaş ta denetlenebileceği, vergi kaçakları, eksik beyanlar veya beyan vermeyenler vs. gibi bilgilere de ulaşılabileceğinden vergi gelirlerinde de önemli bir artış sağlanacaktır.

· Muhtarlıklar İle İlişkiler :
Mahalle Muhtarlıklarına konulacak bilgisayarlar ve yüklenecek programlar vasıtasıyla Muhtarlıklar ile Belediyedeki merkezi bilgisayarlar arasında on line bağlantı kurulacak ve böylece Mahalle ve Mahalleli ile ilgili olarak Muhtarlardan çok hızlı bilgi alınması ve iletilen sorunların hızla çözümlenmesi sağlanabilecektir.

· Devlet Bilgi Sistemi İçin Altyapı :
Kent Bilgi Sisteminin Belediyelerde yaygınlaşması ile, Belediyeler arasında bağlantı kurularak İl Bilgi Sistemi’ne, İller arasında bağlantı kurularak ta Devlet Bilgi Sistemi’ne Dolayısıylada e-devlet’e ulaşılması için gerekli alt yapı oluşturulabilecektir.(Bkz.Şekil-3)

Şekil 3: İlçe KBS’ den e-devlete uzanan yol

NOT: Bu şekil ile izah edilmek istenen olay; e-devlete giden yolun e-belediyelerden geçtiğidir. Ben bu çalışmayı 2004'te yaptım ve bu şemayı da o zaman kitap bastırmak amacıyla çizdim. Baskı için kaynak bulamadığımdan yayınlayamadım. Bu kitap çalışmamın bir kısmını 2007 de bu blogda yayınladım. Ancak Türkiye'de bu gerçek 2009 da yapılan bir toplantının sonucunda bu kural kabul edildi ve sonuç raporu BT haber dergisinde (Sayı 756) e-Devletin yolu e-belediyeden geçiyor başlığı altında bir makale ile yayınlandı.