Gelişen bilgisayar teknolojisi ve yazılımlarıyla birlikte, Kent Bilgi Sistemleri uygulamalarında tüm dünyada önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Gelişmiş ülkelerde özellikle ABD’nde kent bilgi sistem kullanımı bölge özellikleri, kaynakları, ulaşım, ekonomik ve kültürel dağılım, gerçek zamanlı deprem verilerinin erişimi, gerçek zamanlı hava verilerinin erişimi gibi uydu bağlantılı verilerden elde edilen bilgilere ulaşım konularında detaylı veritabanları ile kullanıcılara açılmaktadır. Örneğin, bir kent plancısı eğer kentine ait bir proje gerçekleştirecekse, kente ait detay bilgilerine veya mevcut proje örneklerine internet üzerinden kolayca erişebilmektedir. Kentle ilgili ekonomik, kültürel, ulaşım-taşımacılık, kentsel alan kullanımı, konut sayısı ve iş imkânı oranı gibi kentsel tasarıma yön veren bilgiler değerlendirilerek bölgenin bir analizi yapılır ve buna göre tasarımcılar söz konusu bölgenin bir planını oluştururlar. Plan, çok kullanımlı kent merkezi olarak bölgeyi göstererek, kentsel dokunun tasarımında dikkate alınacak planlama bilgilerini kullanıcıya sunar. Ayrıca bölgenin üç boyutlu bilgisayar modelleri ve detaylı görsel simülasyonları mevcut çevre verileri ile yeni dokunun ne derece uyumlu olacağını da gösterir. Verilerin sanal ortamda ve paylaşıma açık olması büyük ve karmaşık bir tasarım sisteminin daha kısa sürede ve hatasız tamamlanmasına olanak tanımaktadır. Gelişmiş ülkelerde benzeri uygulamalar yıllardır uygulanmaktadır. Özellikle “dijital kentler” olarak adlandırılan, New York, Amsterdam, Helsinki, Toronto, Londra, Kyoto kentlerinde temelde yukarıda sözü edilen bilgi kullanım anlayışı mevcuttur. Veriler güncel olarak ta kullanıcıya internet üzerinde sunulur (Ishida, 2000).
Ülkemizde, KBS uygulamaları geç kalmış olmakla birlikte, son zamanlarda özellikle bazı Büyükşehir belediyeleri, il ve ilçelerde bazı uygulamalar başlatılmıştır. Bunlar arasında İstanbul, Bursa, Ankara, Alanya ilkler olarak adlandırılabilir. Sonuç olarak, kent yöneticilerinin; bir kentin ihtiyaçlarını doğru ve zamanında belirleyebilmesi ve yapacağı yatırımlarda sağlıklı kararlara ulaşabilmesi, kente ve kentliye ait bilgilere hâkim olarak, kente yapılacak hizmetlere her kesimin katılımını sağlayabilmesi, çağdaş kent yönetimini gerçekleştirebilmesi ve kent sakinlerine nitelikli hizmet sunabilmesi, iyi bir kent silgi sistemi ile mümkün olacaktır. Bu nedenle her yerel idareci, kentlisine çağdaş bir kent yaşamı sunabilmek için, zaman kaybetmeksizin “bilişim çağı”nın gereğini yerine getirerek, kentini KBS’nin sağladığı avantajlarla yönetebilme yollarını aramalıdır. Ancak bu gerçekleştirilirken de;
• KBS için gerekli altyapı ve maddi kaynak en başta hazırlanmalı,
• Sistem mutlaka bu konuda deneyimli ve uzman kurum ve kuruluşların denetiminde gerçekleştirilmeli ya da kurum bünyesinde tasarlanıp uygulamaya geçilecek ise sistem tasarımcıları ve denetçilerinin bu konuda uzman olanlar arasından seçilmelidir.
• Yerel Yönetimlerin kurumsal yapısı KBS’ ye uygun olarak yeniden organize edilmeli,
• Gerek veri kalitesi gerekse sistem bütününde standartlar oluşturulmalı ve uygulanmalı, (UVDF)
• Sistem kurulduktan sonra yaşatılabilmesi için mutlaka güncelleme yapılmalıdır.(Prof. Dr. Tahsin YOMRALIOĞLU* - Araş. Gör. Mehmet ÇETE)
KBS dünyada ülkemizden daha önce önemi anlaşılmış ve uygulanmaya başlanmış bir sistemdir. Memleketimizde ise 1990’lı yıllardan sonra tam olarak kent bilgi sistemi olmasa bile küçük otomasyon programları ile kendine uygulama alanı bulmuştur.2000’li yıllarda ise bu otomasyon sistemleri rehabilite edilip birleştirilerek KBS oluşturulmaya başlanmıştır. Ancak KBS mantığı tam olarak anlaşılamamış ve bu konuda bir standart belirlenmemişti. Bu nedenle tüm kurumlar kendi mantıklarına göre sistemcikler kurmaya çalışmışlardır. Bunu en iyi başaranlar bile çok basit manada bir coğrafi bilgi sistemi kurmaktan öte gidememişlerdir. Ve bu sistemler özellikle veri güncellenmesinden de yoksunlardı.2004 Yılında ise Büyükşehir belediyeleri yasasında yapılan bir değişiklikle Büyükşehir belediyelerinin KBS’ ni kurmak ve kurdurmakla yükümlü olduğu belirtildi. Ancak yine de KBS’ nin bir tanımı yapılmadı.
Ülkemizde, KBS uygulamaları geç kalmış olmakla birlikte, son zamanlarda özellikle bazı Büyükşehir belediyeleri, il ve ilçelerde bazı uygulamalar başlatılmıştır. Bunlar arasında İstanbul, Bursa, Ankara, Alanya ilkler olarak adlandırılabilir. Sonuç olarak, kent yöneticilerinin; bir kentin ihtiyaçlarını doğru ve zamanında belirleyebilmesi ve yapacağı yatırımlarda sağlıklı kararlara ulaşabilmesi, kente ve kentliye ait bilgilere hâkim olarak, kente yapılacak hizmetlere her kesimin katılımını sağlayabilmesi, çağdaş kent yönetimini gerçekleştirebilmesi ve kent sakinlerine nitelikli hizmet sunabilmesi, iyi bir kent silgi sistemi ile mümkün olacaktır. Bu nedenle her yerel idareci, kentlisine çağdaş bir kent yaşamı sunabilmek için, zaman kaybetmeksizin “bilişim çağı”nın gereğini yerine getirerek, kentini KBS’nin sağladığı avantajlarla yönetebilme yollarını aramalıdır. Ancak bu gerçekleştirilirken de;
• KBS için gerekli altyapı ve maddi kaynak en başta hazırlanmalı,
• Sistem mutlaka bu konuda deneyimli ve uzman kurum ve kuruluşların denetiminde gerçekleştirilmeli ya da kurum bünyesinde tasarlanıp uygulamaya geçilecek ise sistem tasarımcıları ve denetçilerinin bu konuda uzman olanlar arasından seçilmelidir.
• Yerel Yönetimlerin kurumsal yapısı KBS’ ye uygun olarak yeniden organize edilmeli,
• Gerek veri kalitesi gerekse sistem bütününde standartlar oluşturulmalı ve uygulanmalı, (UVDF)
• Sistem kurulduktan sonra yaşatılabilmesi için mutlaka güncelleme yapılmalıdır.(Prof. Dr. Tahsin YOMRALIOĞLU* - Araş. Gör. Mehmet ÇETE)
KBS dünyada ülkemizden daha önce önemi anlaşılmış ve uygulanmaya başlanmış bir sistemdir. Memleketimizde ise 1990’lı yıllardan sonra tam olarak kent bilgi sistemi olmasa bile küçük otomasyon programları ile kendine uygulama alanı bulmuştur.2000’li yıllarda ise bu otomasyon sistemleri rehabilite edilip birleştirilerek KBS oluşturulmaya başlanmıştır. Ancak KBS mantığı tam olarak anlaşılamamış ve bu konuda bir standart belirlenmemişti. Bu nedenle tüm kurumlar kendi mantıklarına göre sistemcikler kurmaya çalışmışlardır. Bunu en iyi başaranlar bile çok basit manada bir coğrafi bilgi sistemi kurmaktan öte gidememişlerdir. Ve bu sistemler özellikle veri güncellenmesinden de yoksunlardı.2004 Yılında ise Büyükşehir belediyeleri yasasında yapılan bir değişiklikle Büyükşehir belediyelerinin KBS’ ni kurmak ve kurdurmakla yükümlü olduğu belirtildi. Ancak yine de KBS’ nin bir tanımı yapılmadı.
Azmi GÜN
